Let goed op de slaapsignalen van je kind
Voor zowel jou als je kind is het fijn als je herkent wanneer je kind moe wordt. Het herkennen ervan helpt namelijk ook bij het plannen van jouw dagelijkse activiteiten. Twijfel je of je nog naar de supermarkt kunt gaan? Kijk dan eens of je baby de volgende slaapsignalen afgeeft:
- Gapen
- Huilen of jengelen
- Bleek worden
- In de ogen wrijven
- Rode wangen en/of oren
- Over-alert zijn en op alles reageren
- Aan lichaamsdelen gaan friemelen zoals de oren of haren
- Wegkijken en trager reageren
1. Als je één van deze slaapsignalen herkent, is het tijd om alles klaar te maken om te gaan slapen. Een schone luier, als je kind nog een fles of boterham nodig heeft dit aanbieden en daarna de slaapzak aan. Een gezellig liedje zingen, een knuffel geven en de meeste kinderen slapen binnen een mum van tijd.
Van slaperig naar alert, leg je kind toch in bed
Als je kind vermoeid is en wordt opgepakt, getroost of gedragen, wordt hij vaak weer alert. Dan maakt hij of zij oogcontact of lacht. Hierdoor krijg je misschien de indruk dat je kind nog niet moe is, maar eigenlijk reageert deze slechts op de prikkels om zich heen. Als een kind op dat moment niet in bed wordt gelegd leert hij/zij overactief gedrag aan. Dan wordt het moeilijker om in slaap te vallen en worden de slaapjes steeds korter.
2. Leg je kind in bed wanneer slaapsignalen zich afwisselen met alertheid. Ook als je kind na de slaapsignalen weer een minder vermoeide indruk maakt, doe je er goed aan om je kind in bed te legge.
Zorg voor een goede slaaphygiëne
Alle kleine gedragsregels die we kunnen toepassen om beter te slapen, noemen we slaaphygiëne.
3. Zorg voor een opgeruimde kamer. Hierdoor worden je gedachten niet afgeleid door de spullen die er liggen en dit helpt om in de diepere slaapfase te komen. Het doorlopen van alle fases in de slaapcyclus draagt bij aan een uitgerust gevoel.
4. Zorg ervoor dat het ’s avonds op tijd donker is. Dit kan door bijvoorbeeld de lichten zachter te zetten, de tv uit te laten of de gordijnen te sluiten. Overdag kun je de slaapkamer van je kind juist beter niet donker maken, dat is beter voor de gewenning van dag en nacht.
5. Zorg voor een koele en goed geventileerde kamer. Ook is het van belang dat de slaapkamer van je kind goed geventileerd is en de juiste temperatuur heeft. Een temperatuur van 16-18° Celsius is ideaal voor het slapen.
4. Zorg ervoor dat het ’s avonds op tijd donker is. Dit kan door bijvoorbeeld de lichten zachter te zetten, de tv uit te laten of de gordijnen te sluiten. Overdag kun je de slaapkamer van je kind juist beter niet donker maken, dat is beter voor de gewenning van dag en nacht.
5. Zorg voor een koele en goed geventileerde kamer. Ook is het van belang dat de slaapkamer van je kind goed geventileerd is en de juiste temperatuur heeft. Een temperatuur van 16-18° Celsius is ideaal voor het slapen.
De slaapcyclus van kinderen
Baby’s doorlopen in ongeveer 50 à 60 minuten een slaapcyclus van lichte naar diepe slaap. Bij volwassenen is dit 90 à 100 minuten. Het is dus heel normaal dat kinderen vaker wakker worden. Dit hoeft geen probleem te zijn, als het je kind weer lukt om door te slapen. Maar hoe oefen je het doorslapen van je kind?
6. Laat je kindje wennen aan slapen met geluiden om zich heen. Stofzuig bijvoorbeeld de ruimte om de slaapkamer heen. Zo zal je kind minder snel bij ieder geluid wakker schrikken. Als hij of zij dan toch wakker wordt, haal je kind dan niet gelijk uit bed. Het kan zijn dat je kind nog niet uitgeslapen is, maar net een slaapcyclus heeft afgerond en daardoor lichter slaapt of tussendoor wakker wordt.
Zelfstandig slapen: in het eigen bed en op een vaste tijd
Slaap jij het liefste in je eigen bed? Dit is voor kinderen ook het geval. Door je kind op vaste tijden in zijn eigen bed te leggen, went je kind aan de regelmaat en de kamer en valt het makkelijker zelf in slaap. Door aan de kamer en het ritme te wennen voelt je kindje zich veilig. Als een kind zelf in slaap kan vallen (en niet in slaap gewiegd hoeft te worden) is hij/zij niet afhankelijk van een volwassene. Dit draagt bij aan de zelfstandigheid, de autonomie en het zelfvertrouwen van een kind. Laat je kind dus bij voorkeur niet op schoot, in de box of in een wipper slapen.
7. Plan je dag zo dat je kind in zijn eigen bed en op vaste tijden kan slapen. Door je kind op vaste tijden naar bed te brengen, went hij aan zijn ritme, ook als de slaapsignalen nog niet heel duidelijk zijn. Een vast ritme zorgt er namelijk voor dat het lichaam automatisch op de juiste momenten het slaaphormoon melatonine aanmaakt.
8. Creëer een slaapritueel. Door structuur en rituelen te creëren zorg je ervoor dat je kind het ritme leert herkennen en zich daaraan over kan geven. Een voorbeeld van een slaapritueel is dat je altijd eerst een boekje leest en daarna rustige muziek aanzet, zoals klassieke muziek. Houd ook een vaste volgorde aan in deze routine.
8. Creëer een slaapritueel. Door structuur en rituelen te creëren zorg je ervoor dat je kind het ritme leert herkennen en zich daaraan over kan geven. Een voorbeeld van een slaapritueel is dat je altijd eerst een boekje leest en daarna rustige muziek aanzet, zoals klassieke muziek. Houd ook een vaste volgorde aan in deze routine.
Overdag slapen, wel of niet doen?
Veel ouders denken dat het overdag wakker houden ervoor zorgt dat hun kind ‘s nachts beter slaapt. Onderzoeken tonen echter aan dat het tegendeel waar is. Voor een oververmoeid kind is het moeilijker om zich over te geven aan slaap. En als je kind eenmaal in slaap is gevallen, wordt hij of zij vaker wakker, omdat hij meer prikkels van de dag moet verwerken. Probeer daarom ook overdag aan te sluiten bij het natuurlijke slaapritme van je kind en laat deze uit zichzelf wakker worden. Daarnaast kan het verleidelijk zijn om je kindje in het weekend of tijdens een vakantie later naar bed te brengen en langer uit te laten slapen.
9. Houd je vast aan het slaapritme. Tijdens weekenden of vakanties kun je het best een maximaal verschil van 1,5 uur aanhouden met de tijden waarop je kind normaal gaat slapen of wakker wordt. Hiermee zorg je ervoor dat het slaapritme van je kind niet in de war raakt.
Luister naar De Opvoedcast
Wil je meer weten over slapen? Beluister onze aflevering: Slaap bij een pasgeboren baby, hoe zorg je voor een zelfstandige slaper en een ritme? van De Opvoedcast.
